Trzynaście organizacji z sześciu krajów łączy siły, aby skuteczniej przeciwdziałać dezinformacji
Uniwersytet SWPS, Demagog, NASK zajmą się, w ramach międzynarodowego konsorcjum CEDMO, badaniem i przeciwdziałaniem dezinformacji w Polsce, Czechach i Słowacji. Liderem konsorcjum jest Uniwersytet Karola z Pragi, a wśród międzynarodowego multidyscyplinarnego zespołu znaleźli się m.in. Bellingcat i AFP.
Celem CEDMO, które działa w Europie Środkowej od października 2021 r., jest analiza i zrozumienie wpływu transformacji cyfrowej na społeczeństwo. Zespół tworzą fact-checkerzy, badacze z obszaru nauk społecznych i technologii, dziennikarze śledczy pracujący nad weryfikacją publicznie dostępnych informacji (OSINT) oraz eksperci ds. mediów i kompetencji medialnych.
Zespół skupi się na identyfikacji, analizie struktury oraz ustalaniu głównych źródeł i mechanizmów działania szeroko rozumianej dezinformacji w Europie Środkowej. Efektem będzie zaproponowanie krótko- i długoterminowych rozwiązań, które pomogą społeczeństwu radzić sobie świadomie z rosnącym wpływem fałszywych i wprowadzających w błąd informacji.
Badania naukowe
Szybki rozwój technologii niesie ze sobą szereg nowych wyzwań, na które musimy się przygotować, dlatego niezbędne jest poszukiwanie rozwiązań w wielu dyscyplinach. Globalny zasięg informacji, spadek zaufania do prawdziwych tekstów, dźwięków, zdjęć i filmów w wyniku wykorzystania nowych narzędzi sztucznej inteligencji, a także napięta sytuacja geopolityczna i operacje wpływu mocarstw na terytorium obcych państw wymagają podejścia wykorzystującego synergię współpracy międzynarodowej. Cieszymy się, że dzięki specjalistycznej wiedzy naszych naukowców oraz zaufaniu partnerów i sympatyków możemy uczestniczyć w budowaniu odporności społeczeństw demokratycznych na negatywny wpływ technologii cyfrowych - mówi Milena Králíčková, rektor Uniwersytetu Karola.
Do dotychczasowych ośmiu organizacji wchodzących w skład CEDMO dołączy pięć kolejnych. Wśród partnerów akademickich, oprócz Uniwersytetu Karola, nadal w konsorcjum działał będzie Uniwersytet SWPS, który, jako lider zadań badawczych, skupi się na analizie kampanii dezinformacyjnych oraz ich wpływu na demokrację i gospodarkę.
W ramach konsorcjum będziemy przede wszystkim kontynuować badania nad dezinformacją, które rozpoczęliśmy w poprzednich latach istnienia CEDMO. Na podstawie naszej wcześniejszej pracy nie tylko powstało kilka książek i wiele artykułów naukowych, udało się także zrealizować działania edukacyjne skierowane do bardzo różnych grup odbiorców: nauczycieli, rodziców, ale także dziennikarzy czy specjalistów Public Relations. Teraz, koordynując działania badawcze w ramach konsorcjum, planujemy skoncentrować się na strukturze treści dezinformacyjnych oraz na odbiorze tego typu przekazów - mówi Karina Stasiuk-Krajewska z Uniwersytetu SWPS.
Regularnie będziemy także badać trendy w szeroko rozumianej dezinformacji oraz ich wpływ na społeczeństwo we wszystkich trzech krajach konsorcjum
dr hab. Karina Stasiuk-Krajewska, prof. Uniwersytetu SWPS
Fact-checking
Fact-checkingiem zajmie się w Polsce Demagog.pl we współpracy z Demagogiem czeskim i słowackim oraz francuską agencją Agence France-Presse (AFP).
Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że z dezinformacją możemy wygrać tylko i wyłącznie łącząc siły, działając na wielu poziomach, nauki, badań, edukacji czy fact-checkingu. Chcemy, jak najlepiej i najskuteczniej wykorzystać nasze 10-letnie doświadczenie w weryfikowaniu informacji. Współpraca w ramach CEDMO daje nam możliwość wymiany doświadczeń międzynarodowych i dzielenia się wiedzą - dodaje prezeska Stowarzyszenia Demagog, Małgorzata Kilian-Grzegorczyk.
Ich działania zostaną rozszerzone o weryfikację informacji z publicznie dostępnych źródeł (OSINT), którą przeprowadzi Bellingcat (z siedzibą w Holandii).
W przeciwieństwie do klasycznego dziennikarstwa śledczego, gdzie ustalenia dziennikarza opierają się na źródłach, które często chcą pozostać anonimowe, metoda Bellingcat od samego początku opiera się na przejrzystości i otwartości źródeł publicznie dostępnych. W CEDMO śledczy Bellingcat, wraz z reporterami AFP i fact-checkerami, skupią się na dogłębnym zbadaniu konsekwencji wojny na Ukrainie - mówi Eliot Higgins, założyciel Bellingcat.
Wsparcie technologiczne dla fact-checkerów
Trzy podmioty technologiczne, współpracujące w ramach konsorcjum: Czeski Uniwersytet Techniczny w Pradze (CTUT), Kempelen Institute of Intelligent Technologies (KinIT) na Słowacji oraz Athens Technology Center (ATC) w Grecji wdrożą narzędzia, które usprawnią pracę fact-checkerów oraz ułatwią wykrywanie fałszywych treści. Głównym celem w tym obszarze będzie badanie i rozwijanie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, które pomogą wykrywać treści dezinformacyjne (w formie tekstu, ale też nagrania, zdjęcia czy filmu) oraz tworzyć wiarygodne informacje. Działania konsorcjum w zakresie kompetencji medialnych (media literacy) koordynować i realizować będzie instytut badawczy NASK.
Za strategię i komunikację odpowiedzialny będzie międzynarodowy think tank Globsec i słowacka agencja PR Seesame.
CEDMO współpracuje i koordynuje działania z Europejskim Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO) oraz jego regionalnymi ośrodkami w całej Unii Europejskiej. Działalność Centrum jest wspierana przez fundusze Komisji Europejskiej.
