Dorosłość w czasach Brexitu

Zbliżający się Brexit jest pierwszym tego typu wydarzeniem w historii Unii Europejskiej. Ze względu na jego pionierski charakter nie opracowano jeszcze mechanizmów polityki publicznej, które systemowo pozwolą radzić sobie z wyzwaniami społeczno-gospodarczymi wywołanymi przez rezygnację z członkostwa w Unii. „Exitów” może być jednak w przyszłości więcej. Badanie ma dostarczyć zasób wiedzy do ewentualnego stworzenia funkcjonalnych rozwiązań w ramach polityk publicznych (evidence-based policy), do wykorzystania w podobnych przypadkach.

Decyzja Zjednoczonego Królestwa o wystąpieniu z Unii Europejskiej niesie za sobą konsekwencje nie tylko gospodarcze i polityczne, ale również społeczne i kulturowe. Brexit może wpłynąć na sytuację najbardziej mobilnych grup etnicznych w ramach rozszerzonej po 2004 roku Unii Europejskiej - Polaków i Litwinów, z których większość znajduje się najczęściej w grupie wiekowej 19-34. Po akcesji do UE przedstawiciele obu krajów najchętniej udawali się (głównie ze względów ekonomicznych) do Wielkiej Brytanii, w której mieszka ich obecnie około 1,5 mln. Wyjście ze Wspólnoty odbywa się w kluczowym dla wielu migrantów poakcesyjnych okresie biograficznym - wchodzenia w dorosłość. Odraczany obecnie, co podkreślają badacze, moment usamodzielnienia się może być w tym kontekście jeszcze trudniejszy. W ramach projektu „CEE Youth”, naukowcy z ośrodka badawczego Młodzi w Centrum Lab Uniwersytetu SWPS zbadają, jak wchodzący w dorosłość Polacy i Litwini odnajdują się w nowej rzeczywistości.

Socjologowie z Uniwersytetu SWPS podkreślają, że projekt wypełni około pięcioletnią lukę w wiedzy w zakresie migracji powrotnych Polaków, których wzmożenie może być konsekwencją zmniejszenia UE. Badanie, przeprowadzone na osobach w wieku 19-34 lata, pozwoli przyjrzeć się strategiom radzenia sobie z dynamicznie zmieniającymi się warunkami społecznymi, prawnymi czy gospodarczymi i wykazać charakter „zakotwiczenia społecznego” młodych migrantów. Zdaniem naukowców, na decyzje migracyjne młodych wpłynie nie tylko widmo nowego ładu polityczno-instytucjonalnego, ale również okres pobytu, stopień jego formalizacji czy sytuacja rodzinna i edukacyjna. Według badaczy, Brexit wpłynie na indywidualne decyzje życiowe młodych Polaków i Litwinów. Badanie skupi się również na tym, jakie znaczenie będą miały decyzje migrantów o powrocie do kraju wysyłającego dla polskiego i litewskiego społeczeństwa.

Projekt prowadzony w ośrodku Młodzi w Centrum Lab Uniwersytetu SWPS sytuuje się na przecięciu dwóch dyscyplin: studiów nad młodymi i studiów migracyjnych. Naukowcy chcą w ten sposób rozwijać nową subdyscyplinę: youth mobility studies, która zajmowałaby się mobilnością geograficzną, społeczną i mentalną młodych ludzi. Projekt „CEE Youth: Badanie porównawcze młodych migrantów z Polski i Litwy w kontekście Brexitu” rozpocznie się w październiku 2018 r. i potrwa do 2021 r. Zostanie zrealizowane dzięki grantowi międzynarodowemu Narodowego Centrum Nauki. „CEE Youth” jest jednym z 16 wygranych projektów badawczych, które wyłoniono spośród 253 zgłoszeń we wszystkich dyscyplinach nauki.