Dyplomacja i arrasy
Na rynku wydawniczym pojawiła się książka Bogdana Grzelońskiego opowiadająca o losach skarbów Zamku Królewskiego na Wawelu wywiezionych z kraju w 1940 roku. „Dyplomacja i arrasy. Wokół powrotu zbiorów wawelskich do Polski 1945-1961” to niezwykle ciekawa historia, której kulisy były znane dotychczas tylko wybranym.
Historia migracji zbiorów wawelskich
Książka jest pierwszą w literaturze polskiej i kanadyjskiej rekonstrukcją owianej legendą historii migracji zbiorów wawelskich, znanych pod nazwą „skarbów”, z Londynu do Kanady w lipcu 1940 roku i piętnastoletniego wyczekiwania na ich powrót do kraju (1946-1961). Autor przedstawia przyczyny i szczególne okoliczności, które spowodowały, że po zakończeniu II wojny aż do 1961 roku zbiory nie zostały sprowadzone z Kanady do Polski.
– Opisując kanadyjską historię arrasów wawelskich i pamiątek historycznych, starałem się wyjasnić, w jakim stopniu postawy ideologiczne, charaktery, ambicje polityczne, rozumienie dyplomacji oraz kwalifikacje ludzi, którzy angażowali się w ich powrót, zrodziły nieokreślony status naszych skarbów narodowych – tłumaczy w przedmowie Bogdan Grzeloński.
Pracując nad tą monografią, wykorzystał całą literaturę przedmiotu, liczne źródła drukowane i znajdujące się w archiwach w Ottawie, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie oraz w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Losy tych zbiorów poza krajem pokazał z trzech perspektyw: rządu i dyplomacji Polski Ludowej, kanadyjskich władz federalnych i prowincjonalnych oraz rządu na uchodźstwie w Londynie i środowisk emigracyjnych.
O pracy profesor Włodzimierz Borodziej napisał, że: „Wyłania się z tego gęsty, znakomicie odzwierciedlający marginalny z punktu widzenia historii powszechnej, całkiem ważny dla dziejów PRL – obraz strukturalnych konfliktów, możliwości oddziaływania jednostek i roli instytucji pozarządowych, negocjacji dyplomatycznych w punkcie szczytowym zimnej wojny”. Narracja autora udanie prowadzi czytelnika przez fascynujące losy skarbów, dlatego książkę czyta się znakomicie.
W styczniu 2016 roku upłynęło 55 lat od powrotu arrasów na Wawel.
Publikacja ukazała się nakładem wydawnictwa UNIVERSITAS. Partnerem merytorycznym pracy jest Uniwersytet SWPS.
O autorze
Bogdan Grzeloński – historyk, dyplomata, ambasador RP w Kanadzie w latach 1997-2000. Zajmuje się dyplomacją i protokołem dyplomatycznym. Specjalizuje się w historii cywilizacji anglo-amerykańskiej, historii politycznej i społecznej Stanów Zjednoczonych. Interesuje się geopolityką oraz analizą stosunków międzynarodowych w aspekcie polityki poszczególnych mocarstw, w szczególności stosunkami politycznymi na linii USA-Rosja. Bada źródła napięć i konfliktów między krajami. Wśród jego publikacji znajdują się m.in.: „Dyplomaci USA 1919-1939” (2004), „Niedobrani sojusznicy. Ambasadorzy Roosevelta w ZSRR” (2013).