Aplikacja RESQL – stop przemocy w polskich szkołach
Co trzeci uczeń w Polsce doświadczył przemocy ze strony rówieśników, jednak tylko około 20 proc. z nich zgłasza takie sytuacje. Ci, którzy zdecydują się na rozmowę z pedagogiem, ale nie spotkają się z odpowiednią reakcją, nabywają braku zaufania do nauczycieli i szkoły jako instytucji. Czy można to zmienić? Odpowiedzią jest RESQL – aplikacja mobilna dla uczniów i nauczycieli stworzona przez naukowców z naszej uczelni.
Przemoc w polskich szkołach
Przemoc dotyka około 35 proc. uczniów – skala zjawiska jest więc ogromna. W szkołach dochodzi do agresji fizycznej i przemocy psychicznej. Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem jest cyberprzemoc, która jest trudniejsza do zauważenia dla dorosłych.
– Kiedyś łatwiej było o bezpieczną przystań – wystarczyło wyjść ze szkoły i zamknąć za sobą drzwi. Dziś trudniej się odciąć, bo życie nastolatka toczy się w dużej mierze w mediach społecznościowych – mówi dr Radosław Kaczan, psycholog z Uniwersytetu SWPS w Warszawie, kierownik projektu RESQL.
Tylko około 20 proc. młodzieży w wieku 14–18 zgłasza sytuacje przemocowe, jakich doświadczają w roli ofiary lub świadka. Wiele szkół nie ma dobrej kultury zgłaszania problemów. Temu, kto to robi, może zostać przypięta etykieta donosiciela, konfidenta czy skarżypyty. Świadkowie nie zgłaszają przemocy, bo nie wiedzą, jak to zrobić i boją się odwetu ze strony sprawcy.
Więcej o przemocy rówieśniczej »
RESQL jest cool
Nasi naukowcy zbadali problem przemocy w polskich szkołach, przeanalizowali potrzeby i obawy uczniów w tym zakresie i znaleźli rozwiązanie – stworzyli program edukacyjny zawierający scenariusze lekcji i materiały dla nauczycieli poświęcone zjawisku agresji oraz aplikację mobilną, która pozwala uczniom w łatwy sposób zgłaszać sytuacje przemocowe i uruchamia procedurę zwalczenia danego problemu.
– Od lat w swoich badaniach angażujemy się w problemy dzieci i młodzieży szkolnej. Podczas tworzenia naszego narzędzia pracowaliśmy z gimnazjalistami, licealistami oraz nauczycielami. Diagnozowaliśmy ich potrzeby i obawy. Podczas rozmów z nimi ustaliliśmy, że sposób zgłaszania przemocy musi być anonimowy. Ujawniła się też siła świadka przemocy – świadkowie reagują tylko wtedy, gdy wiedzą, jak to robić. Ustaliliśmy także, dlaczego uczniowie nie zgłaszają agresywnych zachowań swoich kolegów i koleżanek i co musiałoby się stać, żeby było inaczej. W całą pracę zaangażowaliśmy mnóstwo zespołów młodzieżowych. To zaowocowało powstaniem systemu RESQL, który odpowiada na faktyczne potrzeby młodych ludzi – mówi dr Małgorzata Wójcik, psycholog z Uniwersytetu SWPS w Katowicach, główny ekspert merytoryczny w RESQL.
Jak działa aplikacja?
Projekt opiera się na aplikacji umożliwiającej anonimowe zgłoszenia incydentów przemocy przez ucznia – zgłoszenie trafia bezpośrednio do nauczycieli. Aplikacja wyposażona jest w tzw. „zestawy interwencji”, czyli materiały mające na celu ułatwienie reagowania i podejmowania decyzji lub działań po zgłoszeniu incydentu.
– System został tak skonstruowany, aby uczeń mógł w anonimowy sposób zgłosić, że jest osobą doświadczającą przemocy lub jej świadkiem. Komunikacja z nauczycielem prowadzona jest na poziomie aplikacji, dzięki czemu dziecko nie musi się obawiać, że koledzy zobaczą je w sytuacji rozmowy z pedagogiem – mówi Piotr Grodzki, CEO SPEEDNET, firmy odpowiedzialnej za projekt, development i utrzymanie aplikacji.
Nie ma żadnych ograniczeń odnośnie tego, co uczeń zgłosi. RESQL pozwala zebrać i skategoryzować problemy oraz pracować nad rozwiązaniami, a uczniom pozwala przekroczyć barierę, która dla niektórych była nie do pokonania, np. powiedzenie czegoś nauczycielowi w rozmowie bezpośredniej.
– Jeżeli zgłoszenia będą odbierane, a sprawy załatwiane, to motywacja uczniów do informowania o przejawach agresji wobec rówieśników powinna wzrastać – twierdzi dr Radosław Kaczan.
Schemat pracy RESQL jest bardzo prosty. Wystarczy, że uczeń zgłosi incydent w aplikacji, wybierając kategorię przemocy, jaka miała miejsce. Podanie swoich danych jest dobrowolne – zgłaszający może zachować anonimowość albo ujawnić swoje imię czy klasę, do której chodzi. Zgłoszenie trafia do nauczyciela interwenta, który wspólnie z innymi pedagogami analizuje problem i podejmuje odpowiednie działania. Każdy z nauczycieli interwentów ma dostęp do panelu interwenta, w którym znajdują się wszystkie potrzebne informacje oraz napływające zgłoszenia. Program umożliwia dyrekcji monitorowanie problemu przemocy w szkole, przygotowywanie raportów w formie zestawień i analizowanie zdiagnozowanych problemów wspólnie z radą pedagogiczną.
RESQL nie tylko ułatwia procedowanie zgłoszonych problemów, lecz także pomaga zapobiegać przemocy rówieśniczej, edukując zarówno dzieci, jak i dorosłych. Oprócz aplikacji mobilnej twórcy RESQL oferują zestawy interwencji ułatwiające pracownikom szkoły odpowiednie reagowanie w sytuacjach kryzysowych oraz specjalne scenariusze lekcji poruszających problem agresji oraz psychologicznych mechanizmów okołoprzemocowych. Materiały dla nauczycieli przygotowane przez psychologów i pedagogów z Uniwersytetu SWPS zostały przetestowane w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.
Stop przemocy – reagujmy!
Wśród wielu ludzi panuje przekonanie, że wzajemne dokuczanie i przemoc rówieśnicza jest nieodłącznym elementem dorastania, który uczy młodych ludzi radzenia sobie z problemami. Zazwyczaj jednak przynosi to zupełnie odwrotny efekt. Małoletni doświadczający przemocy częściej niż inni mają skłonności do ryzykownych zachowań, depresji czy nawet prób samobójczych.
– Brak reakcji na przemoc to sygnał dla oprawcy, że może bezkarnie działać, a dla innych, że sytuacja nie wymaga ich interwencji. Pamiętajmy, że aby walczyć z przemocą, należy się jej przede wszystkim przeciwstawiać. Przemoc nie jest nieodzownym elementem wkraczania w dorosłość i żadne dziecko nie musi jej doświadczać. Edukujmy nasze dzieci, by były wrażliwe na cudzą krzywdę i nie bały się rozmawiać o swoich problemach. To bardzo ważny element walki z tym zjawiskiem – tłumaczy dr Radosław Kaczan.
RESQL może się okazać przełomem w walce z przemocą rówieśniczą w szkołach. Został już doceniony na targach innowacji społecznych INTARG, zdobywając Grand Prix konkursu. Choć dopiero wchodzi na rynek, już teraz na jego zakup zdecydowała się m.in. jedna z najlepszych szkół średnich w Warszawie, IX Liceum Ogólnokształcące im. Klementyny Hoffmanowej, gdzie trafia do użytku ponad 1100 uczniów. Wiele placówek jest aktualnie na etapie decyzji o wdrożeniu narzędzia.
– Rola nauczycieli i dyrektorów szkół jest kluczowa dla rozwiązania problemu. Oprócz zareagowania na konkretne zgłoszenie należy podjąć kroki, aby stworzyć w szkole odpowiedni klimat. Zależy nam na tym, aby przeszkolić w tym zakresie nie tylko nauczycieli, lecz także pozostałych pracowników szkoły. Wszyscy muszą rozumieć, na czym polega istota naszego programu – podkreśla dr Małgorzata Wójcik.
Jeśli masz pytania dotyczące aplikacji RESQL lub jesteś zainteresowany wdrożeniem jej w szkole, zapraszamy do kontaktu.