Regulacja wewnętrzna, makro- i mikrośrodowiskowe predyktory nadwagi wśród dzieci: weryfikacja modelu ANGELO-R w badaniach diad dziecko-rodzic
projekt naukowy
Regulacja wewnętrzna
makro- i mikrośrodowiskowe predyktory nadwagi wśród dzieci:
weryfikacja modelu ANGELO-R w badaniach diad dziecko-rodzic
Okres realizacji projektu: 2011–2014
Otyłość to narastający problem, który coraz częściej dotyka dzieci. Niska świadomość społeczeństwa, niezdrowe nawyki żywieniowe rodziców, łatwy dostęp do śmieciowego jedzenia czy brak aktywności fizycznej – gdzie należy upatrywać przyczyny? Zespół prof. Aleksandry Łuszczyńskiej sprawdził wpływ polityki regionalnej, środowiska fizycznego, a także szkoły, opiekunów i najbliższego otoczenia na sposób odżywiania się i aktywność ruchową dzieci w wieku od 6 do 10 lat.
Założenia projektu
Nadwaga wśród dzieci
Badania dotyczą oceny synergistycznego oddziaływania czynników makro- i mikrośrodowiskowych na zachowania związane z nadwagą (takie jak dieta i aktywność fizyczna) oraz wagę ciała i tkankę tłuszczową u dzieci w wieku 6-10 lat. Projekt przygotowano w oparciu o model ANGELO (Swinburn, Egger i Raza, 1999) i jego autorską modyfikację (ANGELO-R), polegającą na uwzględnieniu relacji między predyktorami zachowań związanych z nadwagą oraz na uzupełnieniu modelu o mechanizmy wewnętrznej regulacji.
Zachowania rodziców
Poza regulacją wewnętrzną u dzieci, badania biorą pod uwagę rolę regulacji wewnętrznej rodziców, ich zachowania związane z dietą i aktywnością fizyczną oraz wagę ciała rodziców. – W szczególności sprawdzamy, jak dzieci i rodzice spostrzegają swoje środowisko (te jego aspekty, które są związane z dietą i aktywnością fizyczną), co zdaniem rodziców oni sami robią, by wpływać na dietę i aktywność fizyczną dzieci oraz co rodzice uważają o praktykach żywieniowych i aktywności fizycznej dzieci.
Z drugiej strony sprawdzamy, co dzieci uważają na temat diety i aktywności fizycznej, zarówno w kontekście własnych zachowań, jak i zachowań rodziców. Poza szerszym środowiskiem i praktykami rodzicielskimi, interesuje nas także, jak dzieci i rodzice regulują swoją własną aktywność fizyczną i dietę (jakie strategie regulacji wewnętrznej stosują). Co ważne, badamy to wszystko w kontekście zmian masy ciała i tkanki tłuszczowej u dziecka i u jego rodzica – wyjaśnia prof. dr hab. Aleksandra Łuszczyńska, kierownik projektu.
Cele projektu
- W odniesieniu do modelu ANGELO, które z jego elementów makrośrodowiskowych (struktury fizyczne i społeczne sprzyjające aktywnemu trybowi życia i zdrowej diecie, w tym np. fizyczne środowisko, dostępność do zdrowej żywności i do miejsc uprawiania aktywności fizycznej, polityka państwowa i regionalna) oraz mikrośrodowiskowych (charakterystyki dotyczące szkoły, rodziny i społeczności lokalnej) są istotnymi bezpośrednimi lub pośrednimi determinantami diety, zachowań związanych z dietą, aktywności fizycznej wśród dzieci (6-10 lat) i ich rodziców?
- Jakie są relacje między wymienionymi w model ANGELO zmiennymi mikrośrodowiskowymi a makrośrodowiskowymi, które mogą być istotne dla wagi ciała dzieci (w wieku 6-10 lat) i wagi ciała ich rodziców?
- Czy efekty czynników mikro- i makrośrodowiskowych na dietę, aktywnością fizyczną dzieci i ich wagą ciała są mediowane przez czynniki regulacji wewnętrznej u dzieci?
- Czy efekty czynników mikro- i makrośrodowiskowych na dietę, aktywność fizyczną dzieci i ich wagę ciała są mediowane przez czynniki regulacji wewnętrznej u rodziców?
- Czy efekty czynników mikro- i makrośrodowiskowych na zmianę diety, aktywności fizycznej, wagi ciała dzieci są mediowane przez czynniki regulacji wewnętrznej. Program obejmuje 5 badań (zarówno przekrojowych, jak i podłużnych), które będą prowadzone wśród dzieci i ich rodziców?
Zespół badawczy
Główni wykonawcy
Publikacje
Szczepańska, K.W., Scholz, U., Liszewska, N., & Łuszczyńska, A. (2013). Social and cognitive predictors of fruit and vegetable intake among adolescents: The context of changes in body weight. Journal of Health Psychology. 18, 667-679. Doi: 10.1177/1359105312437434. Abstract »
Gholami, M., Lange, D., Łuszczyńska, A., Knoll, N., Schwarzer, R. (2013). A dietary planning intervention increases fruit consumption in Iranian women. Appetite, 63, 1-6. Doi: 10.1016/j.appet.2012.12.005 Abstract »