Rozumienie emocjia rozpoznawanie ekspresji mimicznej
psycholog, zajmuje się psychologią rozwoju, w szczególności rozwoju moralnego oraz psychologią pracy i organizacji
projekt naukowy
Rozumienie emocji, a rozpoznawanie ekspresji mimicznej
Projekt realizowany w ramach programu Żywa Nauka w Centrum Nauki Kopernik
W dniach 2-13 listopada 2016 w Centrum Nauki Kopernik trwa badanie prowadzone przez zespół naukowców z Uniwersytetu SWPS. Osoby zwiedzające Centrum Nauki Kopernik zapraszane są do udziału w badaniu dotyczącym związków między sposobem rozumienia emocji, a rozpoznawaniem ekspresji mimicznej.
Uczestnicy badania oceniają ekspresję mimiczną przedstawioną na fotografiach. Trudność zadania polega na tym, że prezentowane ekspresje mimiczne są mniej lub bardziej czytelne. Część ekspresji jest ambiwalentna, a to może wywoływać u odbiorcy różne reakcje – dążenia lub unikania.
W badaniu testujemy hipotezę mówiącą o tym, że poziom tzw. esencjalizacji emocji wpływać będzie na to, w jaki sposób ludzie odbierają emocje ambiwalentne. Jeśli ktoś uznaje, że poszczególne emocje są od siebie wyraźnie odrębne, łatwe do rozróżnienia i są czymś pochodzącym „z natury” – może mieć tendencję do traktowania ambiwalencji emocjonalnej jako fałszywego komunikatu. Jeśli jednak dla kogoś emocje są płynnymi, zmiennymi, niejednoznacznymi tworami kulturowymi, to u takiej osoby ambiwalencja emocjonalna może raczej wywoływać zaciekawienie.
Opis badania
Inspiracją badania są dwa artykuły opublikowane w czasopiśmie naukowym Emotion. W badaniu Winkielmana i współpracowników (2015) pokazano, że wygląd twarzy wiąże się z istotnymi ocenami społecznymi. Po pierwsze, twarze wyrażające pozytywne emocje są oceniane jako bardziej atrakcyjne i godne zaufania od twarzy wyrażających emocje negatywne. Po drugie, twarze z czytelną ekspresją mimiczną, na których łatwiej jest odczytać emocję są oceniane jako bardziej godne zaufania od twarzy niejednoznacznych, wyrażających mieszane emocje.
W badaniu Lindquist i współpracowników (2013) pokazano, że ludzie różnią się od siebie w sposobie rozumienia i odczuwania emocji. Niektóre osoby postrzegają emocje jako wyraźnie odrębne od siebie zjawiska naturalne – dokonują tzw. esencjalizacji emocji. Takie osoby wyrażają pogląd, że poszczególne emocje są raczej jednorodne, podobne do siebie, stabilne w czasie, a ich odczuwanie jest względnie niezależne od kontekstu kulturowego. Inne osoby nie dokonują esencjalizacji emocji i możemy to poznać po tym, że są one przekonane różnorodności doznań emocjonalnych, o zmienności emocji wraz z czasem i kulturą, o braku jakiegoś wspólnego „mechanizmu biologicznego”, który regulowałby odczuwanie emocji.
W naszym badaniu połączyliśmy powyższe wątki badawcze. Chcemy sprawdzić, czy jest tak, że zjawisko odkryte przez Winkielmana i współpracowników (2015), czyli spadek zaufania do osób prezentujących ambiwalentną ekspresję mimiczną, występuje silniej u osób, które esencjalizują emocje. Przypuszczamy, że ambiwalentna ekspresja mimiczna może wywoływać u jednych tendencję do unikania (poczucie „fałszywej emocji”), a u innych raczej zaciekawienie i chęć dokładniejszej eksploracji (poczucie „złożoności emocji”).
Patrząc na szerszy kontekst badania należy podkreślić, że zjawisko to nie jest ograniczone wyłącznie do emocji, ale dotyczyć może wszystkich tych obszarów w których pojawia się kwestia percepcji „ambiwalencji”. Chcemy wyjaśnić dlaczego dzieje się tak, że złożoność, lub niejednoznaczność (w zakresie np. przynależności kulturowej, wyznaniowej, tożsamości płciowej) może być odbierana negatywnie, jako przejaw fałszywości.
Zespół badawczy
Lista współpracowników
Centrum Nauki Kopernik
- Marysia Mathia
Studenci Uniwersytetu SWPS
- Joanna Ciechomska
- Joanna Tarasiewicz
- Katarzyna Wisiecka
- Marta Jaki
- Monika Janicka
- Robert Lizynczyk-Kuc
- Sylwia Zdunek
- Weronika Misiurewicz
- Zofia Kostrzewa
Odnośniki do literatury
- Winkielman, P., Olszanowski, M., & Gola, M. (2015). Faces in-between: Evaluations reflect the interplay of facial features and task-dependent fluency. Emotion , 15(2), 232–242.
- Lindquist, K. a., Gendron, M., Oosterwijk, S., & Barrett, L. F. (2013). Do people essentialize emotions? Individual differences in emotion essentialism and emotional experience. Emotion, 13(4), 629–644.