Sprawdź nasze rozbudowane narzędzie do wyszukiwania.

Szukaj po kategoriach – oszczędzaj swój czas.

Uniwersytet SWPS - Strona główna
Poszukiwanie mediatorów i moderatorów wpływu postaw oraz nastrojów na oceny charakteru moralnego
naukowo-badawczy
realizowany

Poszukiwanie mediatorów i moderatorów wpływu postaw oraz nastrojów na oceny charakteru moralnego

Konrad Bocian
kierownik projektu
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Konrad Bocian

naukowiec, psycholog społeczny, dziennikarz naukowy

zobacz biogram
wartość projektu: 506 700 PLN
instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki
dyscyplina: psychologia
lokalizacja: Sopot
okres realizacji: 2019 2020 2021 2022

Sądy moralne są ważnym elementem życia społecznego. To na ich podstawie decydujemy kto zasługuje na nasze zaufanie, a kogo warto unikać. Oceniamy jakie zachowania są pożądane, a które należy ukarać. Nie tylko wierzymy w obiektywność naszego moralnego kompasu, ale często bezgranicznie mu ufamy, co z kolei prowadzi do kontrowersji lub społecznych sporów. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest powszechne przekonanie o racjonalnej i obiektywnej naturze sądów moralnych. Zespół naukowców z Uniwersytetu SWPS w Sopocie postanowił zbadać to zjawisko.

projekt naukowy

Poszukiwanie mediatorów i moderatorów 

wpływu postaw oraz nastrojów na oceny charakteru moralnego




Jednostka realizująca sopot logo white
Kwota dofinansowania 506 700 PLN 
Jednostka finansująca ncn white

Okres realizacji projektu: styczeń 2019 - styczeń 2022


Sądy moralne są ważnym elementem życia społecznego. To na ich podstawie decydujemy kto zasługuje na nasze zaufanie, a kogo warto unikać. Oceniamy jakie zachowania są pożądane, a które należy ukarać. Nie tylko wierzymy w obiektywność naszego moralnego kompasu, ale często bezgranicznie mu ufamy, co z kolei prowadzi do kontrowersji lub społecznych sporów. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest powszechne przekonanie o racjonalnej i obiektywnej naturze sądów moralnych. Zespół naukowców z Uniwersytetu SWPS w Sopocie postanowił zbadać to zjawisko.

Opis projektu

Założenia i cele

W ciągu ostatnich dwóch dekad badacze psychologii moralności odkryli, że ludzie częściej wydają sądy w oparciu o powstający szybko i automatycznie afekt, niż świadome i racjonalne przesłanki. Potwierdzają to badania z zakresu moralnego poznania, które pokazały, że sądy moralne wydawane są w czasie krótszym niż 250 milisekund nawet wtedy, gdy nie potrafimy ich wyjaśnić.

Psychologowie zajmujący się badaniem rozwoju człowieka, udowodnili, że już w wieku niemowlęcym potrafimy odróżnić dobrego bohatera (pomocnego) od złego (przeszkadzającego). Nie oznacza to, że sądy moralne wydajemy wyłącznie w oparciu o subiektywne odczucia. Do oceny potrafimy włączyć także procesy kontrolowane, jednak są to sytuacje sporadyczne, ponieważ wymagają od nas większego zaangażowania i dostępnych zasobów umysłowych.

Intuicyjna i automatyczna natura sądów moralnych sprawia, że są one podatne na zniekształcenia. Na przykład, pod wpływem emocji wstrętu ludzie wydają ostrzejsze oceny moralne, chociaż nie zdają sobie sprawy, co wpłynęło na ich decyzje. Niedawno wykazano także, że pod wpływem zaangażowania własnego interesu (zarabiam, dzięki nieuczciwemu zachowaniu drugiej osoby) także dochodzi do zniekształcenia oceny moralnej. Pod wpływem osobistego zysku, ludzie oceniają zachowania oszusta pobłażliwej. Co ciekawe, do zniekształcenia dochodzi, ponieważ bardziej lubimy osobę, która oszukując, pozwala nam zarobić, niż taką, która działa wyłącznie na własną korzyść.

Z własnych badań zespół psychologów z Sopotu wie, że sympatia, która wynika z wcześniej wzbudzonej postawy może być źródłem zniekształceń ocen moralnych. W ramach tego projektu naukowcy sprawdzą, jakie czynniki ograniczają ten wpływ oraz jakie mechanizmy psychologiczne mogą go tłumaczyć. Zweryfikują również czy nastroje podobnie jak emocje mogą być źródłem zniekształceń ocen moralnych.

Nasze oceny na temat moralnego charakteru i zachowania często ulegają subiektywnym zniekształceniom, które wynikają z emocji, nastroju lub postaw. Razem z zespołem będę kontynuował badania zapoczątkowane ponad sześć lat temu, które pokazały, że sądy moralne mogą zostać zniekształcone przez własny interes czy sympatię do drugiej osoby.

Bocian, Konrad kierownik projektu
Etatowy
Tak
Biogram
Tak
Tytuł
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Imię i nazwisko
Konrad Bocian
Miasto
sopot
Dyscyplina
psychologia
Specjalizacja
naukowiec, psycholog społeczny, wykładowca
Stanowisko
profesor uczelni
Funkcja w Instytucie
{"funkcja-w-instytucie0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Instytut Psychologii","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja na Wydziale
{"funkcja-na-wydziale0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Wydzia\u0142 Psychologii w Sopocie","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Katedrze
{"funkcja-w-katedrze0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Zak\u0142ad Psychologii Organizacji i Marketingu","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Centrum
{"funkcja-w-centrum0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Centrum Bada\u0144 nad Poznaniem i Zachowaniem","Nazwa odmieniona":""}}
Obszar zainteresowania
psychologia-spoleczna
Wydział
Array
Instytut
Array
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS Konrad Bociannaukowiec, psycholog społeczny, dziennikarz naukowy

Metodologia

Projekt obejmie dziesięć eksperymentów, podczas których psychologowie będą szukać moderatorów i mediatorów wpływu postaw i nastrojów na oceny moralnego charakteru. Proponowane moderatory to: moralna tożsamość, rodzaj łamanego kodu etycznego, kolejność manipulacji, nagradzanie za trafność ocen, zwrócenie uwagi na źródło postawy, zajęcie zasobów poznawczych oraz zwiększenie presji czasowej. Zdaniem zespołu mediatorami mogą być: motywowane zapominanie, selektywność uwagi oraz zaniżanie wyrządzonej krzywdy.

W kolejnych trzech eksperymentach sprawdzą czy nastrój ma wpływ na na oceny charakteru moralnego. Dodatkowo przetestują możliwe moderatory tej relacji, tj.: zwrócenie uwagi na źródło nastroju, błędna atrybucja nastroju oraz relewantność zachowania, na podstawie którego oceniany będzie moralny charakter danej osoby. Podczas badania, za pomocą wskaźników tj.: temperatura, puls, oddech, tempo bicia serca zmierzone zostaną również zmiany nastroju.

Użyteczność wyników

Głównym celem aktualnego programu badawczego jest zrozumienie, gdzie leży granica afektywnej natury sądów moralnych. Posługując się metodami eksperymentalnymi zamierzamy sprawdzić czy takie czynniki jak uzasadnienie własnej oceny, informacja o krzywdzić drugiej osoby lub zwrócenie uwagi na źródło zniekształcenia wystarczą, aby zmniejszyć siłę subiektywnej natury sądów moralnych. Jesteśmy przekonani, że rezultaty naszych badań mogą przyczynić się do poprawy dyskursu społeczno-politycznego, a także pomóc ludziom wydawać trafniejsze oceny moralne.

Zespół badawczy

Wojciszke, Bogdan
Etatowy
Tak
Biogram
Tak
Tytuł
prof. dr hab.
Imię i nazwisko
Bogdan Wojciszke
Miasto
sopot
Dyscyplina
psychologia
Specjalizacja
Psycholog
Stanowisko
profesor
Funkcja w Instytucie
{"funkcja-w-instytucie0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Instytut Psychologii","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja na Wydziale
{"funkcja-na-wydziale0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Wydzia\u0142 Psychologii w Sopocie","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Katedrze
{"funkcja-w-katedrze0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Zak\u0142ad Psychologii Spo\u0142ecznej","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Centrum
{"funkcja-w-centrum0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Centrum Bada\u0144 nad Poznaniem i Zachowaniem","Nazwa odmieniona":""}}
Obszar zainteresowania
psychologia-spoleczna
Wydział
Array
Instytut
Array
prof. dr hab. Bogdan Wojciszkepsycholog społeczny, zajmuje się badaniem dynamiki bliskich związków uczuciowych i psychologii władzy
Myślińska-Szarek, Katarzyna
Etatowy
Tak
Biogram
Nie
Imię i nazwisko
Katarzyna Myślińska-Szarek
Instytut
Instytut Psychologii
Specjalizacja
psycholog
Tytuł
dra
Miasto
sopot
Stanowisko
adiunkt
Funkcja w Instytucie
{"funkcja-w-instytucie0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Instytut Psychologii","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja na Wydziale
{"funkcja-na-wydziale0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Wydzia\u0142 Psychologii w Sopocie","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Katedrze
{"funkcja-w-katedrze0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Zak\u0142ad Psychologii Spo\u0142ecznej","Nazwa odmieniona":""}}
Wydział
Array
Funkcja w Centrum
[]
dra Katarzyna Myślińska-Szarekpsycholog
Kamila Kaffka-Skierka
stypendystka