Sprawdź nasze rozbudowane narzędzie do wyszukiwania.

Szukaj po kategoriach – oszczędzaj swój czas.

Uniwersytet SWPS - Strona główna
Proces przywracania znaczenia w chorobie nowotworowej: rola elastyczności psychologicznej. Badania intensywne podłużne i eksperymentalne
naukowo-badawczy
realizowany

Proces przywracania znaczenia w chorobie nowotworowejrola elastyczności psychologicznej. Badania intensywne podłużne i eksperymentalne

Aleksandra Kroemeke
kierownik projektu
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Aleksandra Kroemeke

psycholog, zajmuje się kliniczną psychologią zdrowia

zobacz biogram
wartość projektu: 731 284 PLN
instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki
dyscyplina: psychologia
lokalizacja: Warszawa
okres realizacji: 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026

Zespół naukowczyń Centrum Badań nad Zdrowiem i Radzeniem Sobie w Instytucie Psychologii Uniwersytetu SWPS bada przebieg procesu rekonstrukcji i przypisywania znaczenia (sensu, z ang. meaning) u pacjentów i pacjentek cierpiących na raka.

Projekt nr: 2020/39/B/HS6/01927

Założenia projektu

Choroba nowotworowa często powoduje szereg strat, które oscylują w czasie i wymagają przystosowania. Straty te mogą zakłócać cele życiowe i poczucie sensowności jednostki, stąd ważnym elementem przystosowania do choroby jest przywrócenie znaczenia (z ang. meaning).

W procesie przywracania znaczenia (sensu) kluczową rolę odgrywają dwa mechanizmy. Pierwszy z nich dotyczy procesu poszukiwania znaczenia i wyjaśnień dla przeciwności (tj. nadawania znaczenia i sensu chorobie, meaning-making). Drugi odnosi się do znalezienia korzyści w chorobie (tj. percepcji pozytywnych zmian powstałych w efekcie poradzenia sobie z chorobą, meanings made lub benefit finding) i stanowi efekt poszukiwania znaczenia. Proces przywracania znaczenia został opisany w integracyjnym modelu tworzenia znaczenia (integrative meaning-making model of coping), jednak nadawanie znaczenia w chorobie ciągle jest mało poznane a jego model teoretyczny nie doczekał się całościowej weryfikacji empirycznej, która uwzględniałaby jego złożoność, dynamikę, występujące między zmiennymi sprzężenia zwrotne oraz intraindywidualną zmienność tego procesu (tj. jak dana osoba zmienia się w tym procesie, jak fluktuuje). Wiele dotychczasowych badań poświęcono pozytywnym zmianom w efekcie poradzenia sobie z chorobą, nieliczne dotyczyły natomiast tego, co ma prowadzić do znalezienia korzyści w chorobie, tj. poszukiwania i nadawania znaczenia chorobie. Dlatego planujemy przeprowadzić nowatorskie badanie, łączące metody obserwacyjne i eksperymentalne, którego celem będzie głębsze poznanie procesu nadawania znaczenia w chorobie nowotworowej.

Zespół badawczy proponuje nowy model teoretyczny, rozszerzając model tworzenia znaczenia o model elastyczności psychologicznej. Elastyczność psychologiczna (psychological flexibility) definiowana jest jako dążenie do cenionych celów w trudnej sytuacji pomimo cierpienia. Kreowanie elastyczności powinno sprzyjać tworzeniu znaczenia w chorobie poprzez budowanie bardziej elastycznych i nacechowanych sensem wyjaśnień choroby. Według badaczy elastyczność psychologiczna może stanowić brakujący mechanizm procesu tworzenia znaczenia. W celu weryfikacji nowego rozszerzonego modelu tworzenia znaczenia zespół planuje przeprowadzić badanie intensywne podłużne (tj. dzienniczkowe) i eksperymentalne wśród osób po przeszczepieniu hematopoetycznych komórek krwiotwórczych (hematopoietic cell transplantation, HCT). Badanie dzienniczkowe pozwoli zweryfikować nowy model tzn. zbadać intraindywidualną zmienność, dynamikę i złożone zależności pomiędzy elementami rozszerzonego modelu. Dane uzyskane w badaniu dzienniczkowym posłużą do zaprojektowaniu badania eksperymentalnego z randomizowanymi grupami kontrolnymi (randomized controlled trial, RCT), w którym będziemy explicite manipulować elastycznością (korzystając z narzędzi kreowania elastyczności ustalonych na gruncie terapii akceptacji i zaangażowania ACT), i sprawdzać, czy tworzenie znaczenia i znalezienie korzyści zmieniają się w efekcie tej manipulacji. Badanie eksperymentalne pozwoli określić zależności przyczynowo-skutkowe i odpowiedzialne za nie mechanizmy w rozszerzonym modelu nadawania znaczenia.

Naszym celem jest głębsze poznanie procesu nadawania znaczenia w chorobie nowotworowej. Proponujemy nowy model teoretyczny, rozszerzając model tworzenia znaczenia o model elastyczności psychologicznej, który weryfikujemy w badaniu obserwacyjnym i eksperymentalnym. Zebrane dane dostarczą informacji na temat skuteczności programu opartego o ACT u osób leczonych metodą transplantacji komórek krwiotwórczych, a także gotowych narzędzi dla pacjentów chcących wzmocnić swój dobrostan i przywrócić poczucie znaczenia w chorobie.

Kroemeke, Aleksandra kierowniczka projektu
Etatowy
Tak
Biogram
Tak
Tytuł
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Imię i nazwisko
Aleksandra Kroemeke
Miasto
warszawa
Dyscyplina
psychologia
Specjalizacja
Psycholog zdrowia
Stanowisko
profesor uczelni
Funkcja w Instytucie
{"funkcja-w-instytucie0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Instytut Psychologii","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja na Wydziale
{"funkcja-na-wydziale0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Wydzia\u0142 Psychologii w Warszawie","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Katedrze
{"funkcja-w-katedrze0":{"Funkcja":"kierownik","Nazwa w mianowniku":"Katedra Psychologii Zdrowia","Nazwa odmieniona":"Katedry Psychologii Zdrowia"}}
Funkcja w Centrum
{"funkcja-w-centrum0":{"Funkcja":"kierownik","Nazwa w mianowniku":"Centrum Bada\u0144 nad Zdrowiem i Radzeniem Sobie (Health & Coping Research Group)","Nazwa odmieniona":"Centrum Bada\u0144 nad Zdrowiem i Radzeniem Sobie (Health & Coping Research Group)"}}
Instytut
Instytut Psychologii
Wydział
Array
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS Aleksandra Kroemekepsycholog, zajmuje się kliniczną psychologią zdrowia

Metodologia

Badanie dzienniczkowe obejmie co najmniej 150 pacjentów. Badani proszeni będą o codzienne wypełnianie dzienniczka dotyczącego dziennego dystresu, przypisywania znaczenia chorobie, elastyczności psychologicznej, znajdowania korzyści oraz dobrostanu przez okres 10 dni w trakcie izolacji po HCT. Następnie przeprowadzone zostanie dwuramienne równoległe RCT (z udziałem co najmniej 75 osób w każdym ramieniu). Uczestnicy tego badania zostaną losowo przydzieleni do grupy eksperymentalnej (manipulacja ACT) lub kontrolnej (neutralne zadanie poznawcze w ramach minimalnie wzmocnionych warunków kontrolnych). Manipulacja eksperymentalna będzie trwać 10 dni w trakcie izolacji po HCT a jej efekty będą oceniane zaraz po zakończeniu oraz miesiąc i trzy miesiące później. Uczestnicy obu badań rekrutowani będą spośród pacjentów z hematologicznymi lub limfatycznymi nowotworami, którzy zostaną zakwalifikowani do leczenia metodą autologicznego HCT (przeszczepienie własnych komórek hematopoetycznych). Statystyczna analiza danych przeprowadzona zostanie za pomocą najnowszych i najbardziej zaawansowanych technik tj. przy użyciu wielopoziomowego i dynamicznego modelowania strukturalnego oraz modelowania latentnych krzywych rozwojowych.

Zespół badawczy

Dudek, Joanna
Specjalizacja
psycholog
Etatowy
Tak
Biogram
Tak
Tytuł
dr
Imię i nazwisko
Joanna Dudek
Miasto
warszawa
Dyscyplina
psychologia
Stanowisko
adiunkt
Funkcja na Wydziale
{"funkcja-na-wydziale0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Wydzia\u0142 Psychologii w Warszawie","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Katedrze
{"funkcja-w-katedrze0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Katedra Psychologii Behawioralnej","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Centrum
{"funkcja-w-centrum0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"DecisionLab: Centrum Bada\u0144 Behawioralnych nad Decyzjami","Nazwa odmieniona":""}}
Wydział
Array
Instytut
DecisionLab: Centrum Badań Behawioralnych nad Decyzjami
Funkcja w Instytucie
[]
dr Joanna Dudekpsycholog, certyfikowana psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, specjalizuje się w terapii ACT i psychoterapii opartej na analizie funkcjonalnej (FAP)
Sobczyk-Kruszelnicka, Małgorzata
Etatowy
Tak
Specjalizacja
onkolog
Biogram
Nie
Tytuł
dr n.med.
Imię i nazwisko
Małgorzata Sobczyk-Kruszenicka
Funkcja w Instytucie
{"funkcja-w-instytucie0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Instytut Psychologii","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Centrum
{"funkcja-w-centrum0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Emotion Cognition Lab: Interdyscyplinarne Laboratorium Regulacji Emocjonalnej i Proces\u00f3w Poznawczych","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja na Wydziale
[]
Funkcja w Katedrze
[]
dr n.med. Małgorzata Sobczyk-Kruszenickapsycholog
mgr Marta Kijowska
doktorantka, Stress and Coping in Dyads Program

Kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Współpracownik

dr n.med.Ray Owen
psycholog, Krajowa Służba Zdrowia (NHS), Herefordshire, Wielka Brytania Read more

Autor dwóch książek samopomocowych: „Facing the storm” (2011 r.) oraz „Living with the Enemy” (2014 r.), które były kandydatami do nagrody British Medical Association’s Popular Medicine Book of the Year Award.

Użyteczność wyników

Jesteśmy przekonani, że przedstawiony wielometodowy projekt wypełni luki w psychologii zdrowia w obszarze:

  • rozumienia procesu rekonstrukcji i przypisywania znaczenia w chorobie nowotworowej,
  • poznania mechanizmów tego procesu (poprzez rozszerzenie integracyjnego modelu tworzenia znaczenia o model elastyczności psychologicznej).

Tym samym realizacja projektu pomoże rozwinąć psychologię zdrowia jako dyscyplinę akademicką. Nie bez znaczenia jest również fakt, że wyniki dostarczą danych na temat skuteczności interwencji opartych o ACT dla kreowania elastyczności, przywracania znaczenia w chorobie nowotworowej i (generalnie) dla dobrostanu osób leczonych metodą HCT.