Sprawdź nasze rozbudowane narzędzie do wyszukiwania.

Szukaj po kategoriach – oszczędzaj swój czas.

Uniwersytet SWPS - Strona główna
Poznawcze i motywacyjne determinanty magii sympatycznej w bliskich związkach
naukowo-badawczy
zakończony

Poznawcze i motywacyjne determinantymagii sympatycznej w bliskich związkach

Aleksandra Rabinovitch
kierownik projektu
dr
Aleksandra Rabinovitch

psycholog, prowadzi badania nad znaczeniem więzi z obiektami symbolizującymi osoby bliskie, bada lęk i samotność oraz relacje człowieka z postaciami boskimi

zobacz biogram
wartość projektu: 174 480 PLN
instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki
dyscyplina: psychologia
lokalizacja: Sopot
okres realizacji: 2015 2016 2017 2018 2019

 

projekt naukowy

Poznawcze i motywacyjne determinanty magii sympatycznej w bliskich związkach

 

 

 

Jednostka realizująca UNI SWPS sopot
Kwota dofinansowania174 480 PLN
Jednostka finansująca NCN

Okres realizacji projektu: 2015-2019


Jak dotąd nie zbadano, czy rozłąka zmienia sposób postrzegania obiektów związanych z ukochaną osobą (np. pamiątek, ubrań czy fotografii). Projekt naukowców z sopockiego wydziału Uniwersytetu SWPS proponuje nowy sposób myślenia o przedmiotach symbolicznych. Wyniki prowadzonych przez nich badań mogą pomóc w zrozumieniu procesów radzenia sobie z problemem bolesnej separacji.

Założenia projektu

Zjawisko magii sympatycznej

Zjawisko magii sympatycznej (SM) polega na postrzeganiu obiektów tak, jakby były tym, do czego się w sposób symboliczny odnoszą. W kontekście bliskich związków SM przejawia się w traktowaniu przedmiotów związanych z bliską osobą tak, jakby stanowiły część tej osoby lub zawierały jej „esencję”.

Chociaż SM wynika z zasad poznania, które zniekształcają rzeczywistość, zjawisko to może mieć dobroczynne działanie polegające na łagodzeniu uczucia samotności i dystresu związanego z rozstaniem. Dzięki SM przedmioty związane z bliską osobą mogą funkcjonować na zasadzie jej substytutu (tzw. „obiektu zastępczego”).

Czynniki poznawcze i motywacyjne

Opierając swoje poznanie na heurystyce podobieństwa i styczności (składających się na tak zwane „prawa magii sympatycznej”) ludzie mogą postrzegać przedmioty takie jak zdjęcia partnera, ubrania lub prezenty tak, jakby pozostały w nich esencjonalne właściwości partnera (umysł, intencje, emocje). Behawioralnymi wskaźnikami takiego sposobu myślenia byłoby kierowanie do obiektów zachowań przywiązaniowych, na przykład przytulanie się czy spanie z ubraniami partnera.

Celem badań założonych w projekcie było określenie procesów poznawczych i motywacyjnych, które determinują SM na poziomie deklaratywnym i behawioralnym. Naukowcy zbadali SM jako formę działań celowych, które w kontekście romantycznej relacji dotyczyły regulowania poczucia bliskości.

Zespół badawczy

Parzuchowski, Michał
Etatowy
Tak
Biogram
Tak
Tytuł
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Imię i nazwisko
Michał Parzuchowski
Miasto
sopot
Dyscyplina
psychologia
Specjalizacja
Psycholog
Stanowisko
profesor uczelni
Funkcja w Centrum
{"funkcja-w-centrum0":{"Funkcja":"kierownik","Nazwa w mianowniku":"Centrum Bada\u0144 nad Poznaniem i Zachowaniem","Nazwa odmieniona":"Centrum Bada\u0144 nad Poznaniem i Zachowaniem"}}
Funkcja w Katedrze
{"funkcja-w-katedrze0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Zak\u0142ad Psychologii Spo\u0142ecznej","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja na Wydziale
{"funkcja-na-wydziale0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Wydzia\u0142 Psychologii w Sopocie","Nazwa odmieniona":""}}
Funkcja w Instytucie
{"funkcja-w-instytucie0":{"Funkcja":"","Nazwa w mianowniku":"Instytut Psychologii","Nazwa odmieniona":""}}
Obszar zainteresowania
psychologia-spoleczna
Wydział
Array
Instytut
Array
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS Michał Parzuchowskipsycholog, zajmuje się poznawczą psychologią społeczną

 

Rezultaty projektu

Magiczna moc przedmiotów

Rzeczy materialne kojarzone z bliskimi mają przypominać ludziom o znaczeniu więzi społecznych, wywoływać wspomnienia i nostalgię. W projekcie zaproponowano, aby artefakty związane z ważnymi ludźmi nie tylko przypominały ludziom o więziach, lecz także umożliwiały doświadczenie bezpośredniej obecności kochanej osoby.

Zespół dr Niemyjskiej opracował i opublikował krótką metodę do pomiaru przywiązania do przedmiotów kojarzonych z bliską osobą, Skalę Romantycznej Magii Sympatycznej (zarówno w wersji polsko- jak i anglojęzycznej). Badania pokazały, że przywiązanie do przedmiotów może zależeć od dwóch niezależnych czynników: tendencji do intuicyjnego formułowania sądów i motywacji do poszukiwania bliskości w związku romantycznym. Chociaż przywiązanie do przedmiotów wydaje się do pewnego stopnia błędem poznawczym, wykazano, że jest to proces wynikający z określonej motywacji.

Strategie radzenia sobie ze stresem

Podczas realizacji projektu naukowcy wykazali, że w warunkach nieuniknionej separacji przywiązanie do przedmiotów może być bardziej efektywną strategią radzenia sobie ze stresem niż dobrze opisana w literaturze strategia bazująca na nostalgii. Przywiązanie do przedmiotów wydaje się szczególnie dobroczynne w warunkach niemożliwej do uniknięcia separacji (np. z powodu przebywania w więzieniu, śmierci, samotnej podróży czy emigracji), ponieważ tworzy ono rodzaj bezpośredniej, kompensacyjnej relacji z obiektem. Inaczej jest z nostalgią – wywołuje wspomnienia, co sprawia, że koncentrujemy sie na przeszłości. Jeśli teraźniejsze warunki mocno różnią się od przeszłych z powodu fundamentalnej zmiany w czyimś życiu, nostalgia może pogarszać funkcjonowanie, ponieważ przypomina ludziom o tym, co zostało stracone.

Wyniki badań przyczyniają się do rozróżnienia procesów zaangażowanych w radzenie sobie z separacją przy pomocy przedmiotów. Wskazują na funkcjonalną odmienność przywiązania do przedmiotu i nostalgii. Różnice te powinno się uwzględniać w przyszłych badaniach, aby uniknąć uproszczeń w rozumieniu psychologicznego znaczenia przedmiotów materialnych.

Na podstawie wyników można przyjąć, że przywiązanie do obiektów kojarzonych z kochanymi osobami ma swoje źródło w relacjach społecznych, ponieważ wiąże się z potrzebą bliskości oraz odczuwaną intymnością i satysfakcją. W sytuacji separacji przywiązanie do przedmiotów może zatem zwiększać poczucie bliskości i redukować samotność.

Użyteczność wyników

Podsumowując, istniejące badania często ograniczają rolę przedmiotów w radzeniu sobie ze stresem do wywoływania nostalgii. Zespół dr Niemyjskiej wykazał, że osoby mogą postrzegać przedmioty jak wehikuł, pozwalający utrzymać poczucie bliskości drogiej osoby, zwłaszcza gdy obiektywnie nie można być razem. Badania powinny pomóc w dokonywaniu bardziej trafnych i wieloaspektowych pomiarów radzenia sobie ze stresem w oparciu o przedmioty oraz zachęcać do opracowania teorii wyjaśniających, kiedy przywiązanie do przedmiotów izoluje osobę społecznie (jak w przypadku obsesyjnego zbieractwa), a kiedy pozwala utrzymać poczucie więzi.

Publikacje