Prawne aspekty e-votinguna tle porównawczym

Projekt miał na celu analizę obecnie funkcjonujących w różnych państw systemów głosowania elektronicznego z punktu widzenia zgodności z wymogami rzetelnej procedury wyborczej, które przejawiają się najsilniej w zasadach prawa wyborczego.

Kluczową dla projektu publikacją był artykuł dotyczący orzecznictwa sądowego w zakresie e-votingu. Publikacja pokazuje, że istnieją poważne wątpliwości co do zgodności e-votingu, przede wszystkim z zasadą tajności głosowania oraz zasadą równości wyborów. Ustalenie te były bardzo ważne w trakcie pisania artykułu podsumowującego projekt, dotyczącego zgodności e-votingu z zasadami prawa wyborczego.

W związku z poważnymi wątpliwościami w zakresie zgodności e-votingu z zasadami prawa wyborczego zarówno tymi expressis verbis wynikającym z konstytucji, jak i wyprowadzonymi z innych jej przepisów, należałoby ograniczać stosowanie tego sposobu głosowania. Tym bardziej, że można wykorzystać silniej osadzone w procedurze wyborczej głosowanie korespondencyjne oraz głosowanie przez pełnomocnika.

Zastosowanie e-votingu wydaje się zasadne jedynie w przypadku głosowania poza granicami kraju. Wynika to z faktu, że w związku z czynnikiem transgranicznym inne sposoby głosowania nie przedstawiają się już tak korzystnie w porównaniu z e-votingiem. W przypadku głosowania elektronicznego problem transgraniczności w zasadzie nie występuje.

Kolejny ważny czynnik to niewielka z reguły liczba głosów oddawana za granicą, która zwykle nie wpływa na wynik wyborów w znaczeniu możliwości sformowania większości parlamentarnej.

W ramach projektu oceniono zgodność funkcjonujących w wielu państwach rozwiązań w zakresie głosowania elektronicznego.

Z przeprowadzonej analizy wynika, że e-voting w wielu przypadkach uniemożliwia dochowanie wymogów niektórych zasad prawa wyborczego, a szczególnie zasady tajności głosowania. Zdaniem informatyków nie ma bowiem takiego systemu informatycznego, który zagwarantowałby, że treść głosu danego wyborcy nie zostanie ujawniona. Istnieje również duże zagrożenie zmiany treści głosu, co z kolei godzi w zasadę równości wyborów.

Stosowane przez niektóre państwa rozwiązanie polegające na stworzeniu wyborcom możliwości unieważnienia swojego głosu oddanego elektronicznie poprzez zagłosowanie w formie tradycyjnej nie stanowi rozwiązania tego problemu, gdyż wyborca w opisanej sytuacji nie jest świadomy zmiany treści swojego głosu.

Zrealizowany projekt powinien przyczynić się do szerszego zajęcia się problematyką dopuszczalności głosowania elektronicznego w polskiej doktrynie prawa. Dotąd bowiem zagadnienie e-votingu było rozpatrywane głównie w obszarze informatyki, politologii czy socjologii.

Wyniki przeprowadzonych w projekcie badań mogą w przyszłości wpłynąć na przyjęcie regulacji dotyczących głosowania elektronicznego w odpowiednim kształcie. To może przyczynić się do zwiększenia partycypacji obywateli w życiu politycznym kraju przy zachowaniu swobody wyrażania przez nich poglądów.