Sprawdź nasze rozbudowane narzędzie do wyszukiwania.

Szukaj po kategoriach – oszczędzaj swój czas.

Uniwersytet SWPS - Strona główna
Wpływ treningu funkcji poznawczych na podatność na złudzenia wzrokowe
naukowo-badawczy
zakończony

Wpływ treningu funkcji poznawczych na podatność na złudzenia wzrokowe

Hanna Bednarek
kierownik projektu
dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Hanna Bednarek

Psycholog, jej główne obszary zainteresowań naukowych ogniskują się wokół psychologii procesów poznawczych, psychologii lotniczej i public relations.

zobacz biogram
wartość projektu: 513 360 PLN
budżet Uniwersytetu SWPS: 513360
instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki
dyscyplina: psychologia
lokalizacja: Warszawa
okres realizacji: 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

W niniejszym projekcie naukowym dr hab. Hanna Bednarek, prof. Uniwersytetu SWPS stawia sobie za cel zbadanie, czy możliwe jest zwiększenie odporności na złudzenia wzrokowe poprzez intensywny, adaptacyjny trening uwagi, pamięci roboczej, a także percepcji wzrokowej.

Założenia projektu

Głównym celem naukowym projektu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy poprzez trening percepcji wzrokowej, uwagi i pamięci roboczej możliwe jest zwiększenie odporności na złudzenia wzrokowe (kształtu i kierunku, kontrastu, wielkości, przeszacowania i niedoszacowania, ram odniesienia). Złudzenia są przejawem błędnej interpretacji stymulacji i zachodzą najczęściej gdy bodziec jest niejasny, brakuje danych, elementy zostały ze sobą połączone w nietypowy sposób albo znajome wzorce są niewidoczne. Zatem usprawnienie mechanizmów poznawczych, które zawodzą, prowadząc do złudzeń, powinno zwiększyć odporność osoby na ich powstawanie.

Usprawnienie takie wydaje się możliwe w ramach komputerowych treningów poznawczych, prowadzonych z użyciem standardowych (powszechnie dostępnych systemów, takich jak Cogmed czy Lumosity) albo specjalnie opracowanych ćwiczeń na platformie Neurogra. W projekcie sprawdzono skuteczność zestawu ćwiczeń treningowych odwołujących się do podłoża poznawczego wybranych złudzeń wzrokowych, czyli uwagi, percepcji wzrokowej, pamięci roboczej oraz kontroli poznawczej.

Numer projektu: 2015/17/B/HS6/04183

Metodologia

W badaniu udział weźmie ok. 300 osób (K=150) w przedziale wiekowym 20–30 r.ż.

W pierwszej fazie badań, której celem będzie diagnoza poznawcza, zaplanowano wykorzystanie 10 zadań sterowanych komputerowo, badających podatność na złudzenia, preferencje FDI, oraz sprawność procesów uwagowych i pamięciowych.

W drugiej fazie uczestnicy badań zostaną przydzieleni losowo do jednej z pięciu grup. Cztery grupy przejdą sześciotygodniowy adaptacyjny trening w zakresie modułów realizujących wyspecjalizowane funkcje poznawcze:

  1. percepcji wzrokowej, tj. odbioru sensorycznego i percepcji (organizacja danych, rozpoznawanie wzorców, rozpoznawanie bodźców zdegradowanych, kategoryzacja bodźców),
  2. uwagi selektywnej/ uwagi egzogennej (funkcje systemu wzbudzeniowego i orientacyjnego uwagi w ujęciu Posnera, w tym selekcję informacji, czujność, przeszukiwanie pola percepcyjnego),
  3. pamięci roboczej (funkcje centralnego systemu wykonawczego i podsystemów pamięciowych),
  4. kontroli uwagowej/ uwagi endogennej (w tym funkcje wykonawcze w ujęciu Miyake).

Piąta grupa będzie aktywną grupą kontrolną wykonującą zadania poznawcze podobne do zastosowanych w treningu, lecz w wersji nieadaptacyjnej. W trzeciej fazie badań przeprowadzony zostanie posttest (dwukrotnie: natychmiast po treningach oraz z trzymiesięcznym odroczeniem), w którym zastosowany będzie ten sam zestaw metod, jak w preteście. Planuje się, że wyniki badań będą analizowanie z użyciem zaawansowanych metod statystycznych.

Użyteczność wyników

Zagadnienie to wydaje się ważne nie tylko teoretycznie (złudzeniom ulegamy wszyscy), lecz także praktycznie, bowiem – jak wynika z aktualnej wiedzy – nie można łatwo wyeliminować wpływu zniekształceń iluzyjnych na podejmowane czynności motoryczne, zwłaszcza jeśli do generowania iluzji dochodzi na bardzo wczesnym etapie spostrzegania (np. piloci, operatorzy dronów, sportowcy, chirurdzy, radiolodzy).