Perswazyjne skutki dwuznaczności przekazu
psycholog mediów, perswazji i komunikacji w biznesie
projekt naukowy
Perswazyjne wnioski dwuznaczności przekazu
Mechanizmy depolaryzacyjnego wpływu przekazu dwuznacznego na postawy i ograniczenia w występowaniu tego wpływu
Okres realizacji projektu: 2014–2018
Osoby wypowiadające się publicznie chętnie posługują się wieloznacznością wypowiedzi. W końcu to strategia, która pozwala dotrzeć do większej liczby odbiorców i osiągnąć zamierzone cele perswazyjne. Dr Paweł Koniak zbadał perswazyjne skutki wieloznaczności: w jaki sposób wypowiedzi wieloznaczne wpływają na poglądy słuchaczy oraz w jaki sposób wieloznaczność może zmniejszyć opór przed przyjęciem poglądów przeciwnych od własnych.
Cele projektu
W ramach realizowanego projektu dr Koniak zbadał i opisał nową technikę perswazyjną – dwuznaczność przekazu. Jak wynika z dotychczasowych badań, przekaz dwuznaczny (ograniczający się jedynie do podania argumentów za jakimś rozwiązaniem i przeciw niemu, do podania dwóch stron jakiegoś zagadnienia bez opowiadania się za którąś z nich) prowadzi do depolaryzacji postaw osób badanych.
Dr Koniak przeanalizował także mechanizmy związane z występowaniem perswazyjnego wpływu przekazów dwuznacznych oraz jego ograniczenia. Rozpatrywane było znaczenie, jakie dla występowania depolaryzacyjnego wpływu przekazu dwuznacznego mają:
- normy konwersacyjne i atrybucje mające na celu wyjaśnienie ich złamania,
- relacja między zawartymi w przekazie argumentami i sposób ich prezentacji,
- wartościowość postaw, których dotyczy dany przekaz i orientacja ideologiczna odbiorców.
Projekt ma także wyjaśnić rozbieżności pomiędzy wynikami uzyskanymi w toku badań i wynikami otrzymanymi przez Lorda, Rossa i Leppera, którzy stwierdzili polaryzacyjny wpływ informacji określanych jako mieszane, nazywanych w literaturze również dwuznacznymi.
Polaryzacja postaw w obrębie społeczeństwa to poważny problem. Przekaz dwuznaczny może okazać się narzędziem depolaryzacji postaw, często wykorzystywanej w komunikacji masowej. W trakcie badań chciałem zweryfikować istnienie nowego efektu, czyli depolaryzacyjnego wpływu przekazu dwuznacznego, oraz wyjaśnić mechanizmy warunków, do których ogranicza się jego występowanie.
Wnioski
W ramach projektu przeprowadzono serię eksperymentów. Ich wyniki potwierdziły przyjętą tezę – dwuznaczność argumentacyjna może prowadzić do depolaryzacji postaw badanych. Dzieje się tak, gdy zostają spełnione określone warunki:
- gdy początkowe postawy odbiorców są „za”, czyli opowiadających się z jakimś rozwiązaniem,
- gdy nadawca przekazu jest wiarygodny, tj. kompetentny i godny zaufania
- gdy przekaz jest niezgodny z postawą odbiorców. Warto podkreślić, że mechanizm oddziaływania tych przekazów jest jednak inny. Jak tłumaczy dr Koniak: „O ile przekaz niezgodny z postawą prowadzi do niezgadzania się z nim i próby odparcia zawartego w nim stanowiska, o tyle przekaz wieloznaczny takiej niezgody nie wywołuje”.