„Rasa, tożsamość, performans. Rasowość i jej konstrukcje w kulturze Stanów Zjednoczonych”
Monografia „Rasa, tożsamość, performans. Rasowość i jej konstrukcje w kulturze Stanów Zjednoczonych” autorstwa prof. Piotra Skurowskiego podejmuje zagadnienia związane z tożsamością rasową oraz hegemonią „białości”, będące w centrum dyskursu publicznego w Stanach Zjednoczonych. Punktem odniesienia dla rozważań autora książki jest kultura amerykańska, jednak problematyka związana z tożsamością rasową i etniczną ma charakter uniwersalny.
Performans rasowy – co to takiego?
Prof. Piotr Skurowski skupia się na analizie performatywnego aspektu rasy – opisuje fenomen amerykańskiego społeczeństwa, w którym istotną praktyką społeczną od lat jest pielęgnowanie rasowej tożsamości i przynależności do „białego” lub „czarnego” świata, stylu bycia, muzyki i kultury. Do dziś że fundamentalna kwestia podziału rasowego nie traci nadal na ważności, jednak dzięki przyjrzeniu się kwestii performansu, możemy dostrzec kilka nieoczywistych zjawisk, takich jak imitacja lub zawłaszczanie „czarności” czy też konstruowanie tożsamości hybrydowych. Autor zapewnia jednocześnie, że skupienie się na performatywnym aspekcie rasy nie oznacza pominięcia jej społecznych i kulturowych znaczeń ani niepamięci o cierpieniach i niesprawiedliwości doznanych w wyniku kolonializmu, niewolnictwa i segregacji rasowej.
Książka częściowo wypełnia lukę w polskiej literaturze przedmiotu dotyczącej zarówno dyskursu rasowego, jak i konstruowania tożsamości rasowej. Punktem odniesienia dla rozważań autora jest kultura amerykańska, niemniej problematyka związana z tożsamością rasową i etniczną ma charakter uniwersalny i będzie znacząca dla polskiego czytelnika – odbiorcy przekazów kulturowych – zarówno ze względu na rosnące zróżnicowanie etniczne i podziały światopoglądowe w polskim społeczeństwie, jak i na treści udostępniane za pomocą takich instrumentów globalizacji kultury, jak kino, telewizja czy internet.
Nie trzeba Czytelnika polskiego przekonywać do znaczenia, jakie ma w ostatnich latach ruch Black Lives Matter, którego zarzewiem były liczne przypadki zabójstw Czarnych w trakcie interwencji policyjnych. Kwestia sprawiedliwości rasowej znajduje się na pewno dzisiaj w centrum uwagi mediów amerykańskich. (…) Niniejsza praca poświęcona jest istotnemu, choć nie zawsze wystarczająco dostrzeganemu wymiarowi rasy, jakim jest jej performatywność. Pojęcie to jest niewątpliwie bliskie konstrukcjonistycznemu spojrzeniu na rasę i skupia się na strategiach i środkach wyrazu, mających za zadanie zaznaczenie miejsca osoby, która je stosuje w używanej powszechnie taksonomii (i hierarchii) rasowej. Aktorami w tak pojętych performansach rasowych były często osoby o ambiwalentnym statusie rasowym (przykładowo, jaśni Mulaci, występujący jako biali), aczkolwiek w amerykańskiej kulturze popularnej istnieje również silnie zakorzeniona (choć dzisiaj zdecydowanie odrzucana i potępiana) tradycja „gry w czarnej masce” (blackface). Gra w blackface i whiteface, czyli „zakładanie”, w zależności od kontekstu, „białej” lub „czarnej maski”, stanowi istotny, choć kontrowersyjny rozdział w amerykańskiej historii kulturowej i społecznej.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Akademickiego SEDNO, współwydawcą jest Uniwersytet SWPS.
Filolog, anglista. Jego zainteresowania koncentrują się wokół historii Stanów Zjednoczonych i amerykańskiej kultury popularnej. Jest autorem i redaktorem licznych publikacji dotyczących kultury, literatury oraz polityki amerykańskiej. Od ponad 30 lat jest nauczycielem akademickim na uczelniach w Polsce i za granicą. Wykładał na University of Notre Dame i Texas A&M University.
Zobacz inne aktualności
