„Splątane pamięci. Masowe mordy z 1965 roku w pamięci Indonezyjczyków”
Książka „Splątane pamięci” autorstwa dr Katarzyny M. Głąb, związanej z Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci USWPS, podejmuje tematykę współczesnej historii Indonezji, a przede wszystkim masowych mordów z 1965 r. Autorka opisuje rolę polityki pamięci w tym procesie, a co za tym idzie – działania propagandowe reżimu Suharto oraz to, jak wpłynęły one na opinię publiczną.
O tych zapomnianych przez historię
W latach 1965–66 w Indonezji armia Mohameda Suharto zamordowała i uwięziła tysiące osób. Powodem tej decyzji było rzekome sympatyzowanie ofiar z Komunistyczną Partią Indonezji. Autorka analizuje w swoim tekście rolę reżimu Suharto w kreowaniu narracji wokół tych wydarzeń. Stawia tezę, że to właśnie jego działania wpłynęły na wymazywanie pamięci o ofiarach opisywanego ludobójstwa. Udowadnia przy tym, że problem mówienia o tych wydarzeniach istnieje do dzisiaj – obecne władze Indonezji nie rozliczyły się bowiem ze sprawcami zamachu ani nie przerwały milczenia na temat osób pokrzywdzonych.
Badaczka podaje w swojej książce w wątpliwość dyskurs reżimowej władzy, a także oddaje głos osobom, które do tej pory nie mogły wypowiadać się na temat doznanych krzywd. Autorka stara się odtworzyć narrację ofiar tych zbrodni, ich rodzin, a także „zwykłych ludzi”, co czyni „Splątane pamięci” polifoniczną historią o rozmaitych rodzajach wykluczenia.
Mimo tego, że na świecie prowadzi się coraz więcej badań nad masowymi mordami w Indonezji, wiedza na temat tych tragicznych wydarzeń upowszechnia się bardzo powoli.Indonezyjski przypadek stanowi odmienną perspektywę społeczno-kulturową i polityczną dotyczącą konsekwencji tego, jak różne społeczności żyją – lub są zmuszone żyć – z trwałą traumą po masowych czystkach. Moje badania terenowe na temat konfliktów pamięci w Indonezji dostarczają danych do analizy pamięci o 1965 r. z wykorzystaniem narzędzi właściwych nauce, ale też – podobnie jak cytowane wyżej opracowania – są swego rodzaju zadośćuczynieniem ofiarom za wcześniejszy brak tej formy upamiętnienia przez naukę.
Publikacja, w której analizuję zagadnienia związane z polityką pamięci reżimu i jego spuścizną oraz pamięcią zbiorową, pozwala na szerszy wgląd w konsekwencje masowej przemocy we współczesnej historii świata. Jak pisze Astrid Erll, dziś wspólnym społeczno-kulturowym, interdyscyplinarnym i międzynarodowym zjawiskiem są zarówno praktyki upamiętniania, jak i poświęcona im refleksja. Nie może zatem w tych działaniach zabraknąć opisania i zanalizowania perspektywy indonezyjskiej.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego Scholar przy wsparciu i pod patronatem Uniwersytetu SWPS.
Zobacz inne aktualności
