„Overground – czyli mała książeczka o tym, jak to było dawniej (archiwalia alternatywy – 1980-1994)”
Najnowsza publikacja prof. Michaela Fleischera jest uzupełnioną wersją wydanego w 1994 r. opracowania w języku niemieckim pod tym samym tytułem – „Overground”. Stanowi ona przegląd zinów literackich polskiej alternatywy z okresu 1980–1994 r. Znakomitej warstwie tekstowej książki towarzyszy wyjątkowa szata graficzna, zaprojektowana przez Katarzynę Sowę z wrocławskiej Katedry Grafiki.
„Po co zatem ta tu książka?”
Zarówno cel publikacji, jak i kulisy jej powstawania, autor – znany projektant komunikacji i wykładowca Uniwersytetu SWPS – zdradza już w pierwszych zdaniach wstępu:
W 1994 r. wydałem w języku niemieckim opracowanie pod tytułem „Overground” w którym zajmowałem się żywym wtedy, tak zwanym trzecim obiegiem publikacyjnym w kontekście młodzieżowych ruchów alternatywnych w Polsce. Książka ta została, mniej lub bardziej, żywo przyjęta, jako że (w Niemczech) niewiele o owych ruchach wiedziano, a i opracowań na ten temat wtedy jeszcze nie było… Po co zatem ta tu książka?
Odpowiedź jest dość prosta i trywialna: ponieważ mało jest pozycji dotyczących pierwszych lat działania alternatywy w Polsce oraz subiektywnych spojrzeń na zagadnienie z perspektywy uczestnika, którym niejako, jak twierdzą Paweł Dunin-Wąsowicz i Krzysztof Varga, byłem. Stąd postanowiłem przepracować ówczesną publikację i wydać „Overground” w języku polskim, nie przekraczając jednak ówczesnej teraźniejszości, czyli roku 1994.
Prof. Michael Fleischer w swojej publikacji nie tylko dokonuje przeglądu najważniejszych zinów literackich z opisywanego okresu, lecz także analizuje i porządkuje specyficzne cechy języka ówczesnej literatury trzeciego obiegu. Według autora „Overground” jednymi z najważniejszych wyróżników języka zinów są potoczny, młodzieżowy styl, wplatanie dosadnych (czasem wulgarnych) określeń, gry językowe, parodia i sarkazm, brak odniesień do tradycji oraz konsekwentne unikanie tematów politycznych i relacji z władzą, wreszcie – oszczędność środków artystycznego wyrazu.
To co codzienne, banalne i trywialne stanowi centrum wielu tekstów, „banalne” są zarówno tematy i poruszane problemy jak i zastosowane środki, które służą do osiągnięcia tego celu. Ani do tekstów, ani do poetyki nie mają wstępu zarówno polityczne jak i społeczne przemiany czy przewroty ostatnich lat w Polsce; tematów tych nie znajdzie się w zinach, za wyjątkiem manifestów, w których to występują one w ujęciu negatywnym (np. „precz z romantyką Solidarności”). Podchwycone przez młodą generację tematy czy wartości literackie zaszeregowywane są przez tak zwaną – i tak też pod względem kolektywnych symboli funkcjonującą – wysoką kulturę jako banalne i trywialne. W centrum nie stoi interdyskurs, lecz własny wypracowany i posiadany dyskurs z jego hierarchią wartości i norm. To co codzienne i banalne funkcjonuje tu – jawnie – inaczej niż w interdyskursie oraz wykazuje rozbieżną z nim semantyzację.
Wyjątkowa szata graficzna
W książce znajdziemy nie tylko fragmenty źródłowych tekstów, lecz także skany i grafiki pochodzące z opisywanych zinów. Cała książka wraz z okładką została zaprojektowana oraz złożona przez Katarzynę Sowę, asystentkę w Katedrze Grafiki na Wydziale Prawa i Komunikacji Społecznej we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS. Projektantka zdobyła pierwszą nagrodę w prestiżowym konkursie organizowanym przez Polskich Wydawców Książek – Najpiękniejsze Polskie Książki 2021.
Opracowanie ukazało się nakładem Wydawnictwa Libron, przy wsparciu i pod patronatem Uniwersytetu SWPS.
Komunikacjonista. Naukowo zajmuje się dyscyplinami wiedzy i umiejętności umożliwiającymi lepsze rozumienie i harmonijne kształtowanie otaczającej nas rzeczywistości. Szczególnie interesuje się teorią systemów, konstruktywizmem i lingwistyką kognitywną.
W pracy badawczej skupia się na analizie problemów występujących w komunikacji społecznej, aktualnych trendów w designie, społecznych funkcji reklamy i designu, a także komunikacji międzykulturowej i funkcjonowania nauki w kontekście społecznym.
Autor takich publikacji. jak: „Typologia komunikacji” (2012 r.), „Communication design, czyli projektowanie komunikacji” (2010 r.), „Trzy prawa komunikacji i jedna definicja design” (2009 r.). Współautor „Słownika polszczyzny rzeczywistej” (2011 r.).
Zobacz inne aktualności
