Naukowcy z Uniwersytetu SWPS zbadali potencjał przedsiębiorczy migrantek z Ukrainy
Serdecznie zachęcamy do lektury raportu z badania prowadzonego przez psychologów z naszej uczelni na zlecenie międzynarodowej fundacji Ashoka przy wsparciu Fundacji Citi Handlowy im. L. Kronenberga. Projekt ten miał na celu rozpoznanie potencjału przedsiębiorczego kobiet z Ukrainy, które przyjechały do naszego kraju w następstwie rosyjskiej agresji militarnej, po 24 lutego 2022 r. Informacje przedstawione w raporcie z pewnością przyczynią się do stworzenia oraz wdrożenia skutecznych kampanii i realnych programów pomocowych.
Migrantki, uchodźczynie – przedsiębiorczyniami? Nowe wyzwania
Wspólny raport „Czynniki hamujące oraz wspierające przedsiębiorczość migrantek z Ukrainy, które przyjechały do Polski po eskalacji wojny 24 lutego 2022 roku” jest owocem badań prowadzonych przez zespół badawczy, którym kierowała dr hab. Katarzyna Byrka, prof. Uniwersytetu SWPS – kierowniczka Centrum Badań nad Zachowaniami Społecznymi.
Celem zespołu nadawczego było rozpoznanie sytuacji materialnej, społecznej i psychologicznej migrantek oraz uchodźczyń z Ukrainy. Zebrane w raporcie wnioski, dotyczące możliwości podjęcia i prowadzenia przez ukraińskie kobiety działalności gospodarczej w naszym kraju, stanowić będą punkt wyjścia do dalszych analiz i planowania działań wpierających migrantki.
Czego dowiadujemy się z raportu?
Opisane w dokumencie wnioski obejmują dane zebrane w okresie od 22 czerwca do 10 września 2022 r. Badano zatem sytuację migrantek mniej więcej pół roku od momentu zbrojnej agresji Rosji na Ukrainę. W pierwszym etapie (badaniu jakościowym) wzięło udział 15 kobiet w wieku między 21. a 43. rokiem życia, z wykształceniem wyższym (2 badane były w trakcie studiów). Zdecydowana większość miała dzieci (12 z 15 badanych). Większość badanych (10 z 15 badanych) w czasie prowadzenia badań nie pracowało. Wszystkie uczestniczki posługiwały się biegle językiem ukraińskim. W drugim etapie (badanie ilościowe) przebadano kilkaset uczestniczek spełniających ustalone kryteria.
Okazuje się, że do najważniejszych czynników hamujących odnajdywanie się w Polsce (a co za tym idzie, podejmowanie własnej działalności na rynku) należą: brak znajomości języka polskiego, brak oszczędności, wiek, samotność, problemy zdrowotne lub niepełnosprawność, strach o bliskich pozostałych w Ukrainie, konieczność zapewnienia opieki dzieciom. Natomiast wśród pozytywnych aspektów autorki raportu wymieniają m.in. szkolenia językowe, dostęp do specjalistycznej wiedzy, możliwość skorzystania z instytucji żłobka/przedszkola, dobrostan psychologiczny.
„W wypowiedziach badanych pojawiły się też dodatkowe czynniki, np. związane z wykształceniem czy wykonywanym zawodem (IT jako branża, w której najłatwiej znaleźć pracę). Kobiety wskazywały także na umiejętności, które »ma się po prostu w rękach« – od sprzątania, przez gotowanie, do rękodzieła. W ich wypowiedziach to najlepsza droga wejścia na rynek pracy. Konieczne do tego jest, według badanych, dodatkowe wsparcie specjalistyczne – wiedza prawnicza, administracyjna, znajomość aktualnych dofinansowań do projektów przedsiębiorczych, by ułatwić kobietom nie znającym polskiego systemu prawnego odnalezienie się w nim” – czytamy w dokumencie.
Jeśli chodzi o kwestie motywacji migrantek, większość badanych deklarowała, że aby podjąć aktywność zawodową, muszą najpierw „odzyskać spokój i równowagę”. Deklarowały również, że mogą im w tym pomóc spotkania z innymi kobietami, które odnalazły się w Polsce i mogą służyć wsparciem. Co ciekawe, „dzieląc wsparcie na to, które kobiety mogły otrzymać od Ukraińców oraz Polaków, zaobserwowano, że kobiety otrzymały zdecydowanie więcej wsparcia ze strony Polaków, niż Ukraińców. Co ciekawe, gdy otrzymały jakiekolwiek wsparcie od społeczności Ukraińców mieszkających w Polsce, osoby badane rzadziej podejmowały kroki świadczące o przedsiębiorczości”.
Rekomendacje zawarte w raporcie podzielić można na dwie grupy: to czynniki zewnętrzne (dotyczące poprawy obiektywnej sytuacji badanych na rynku pracy) oraz psychologiczne (dotyczące poprawy ich komfortu psychicznego i poczucia bezpieczeństwa).
Podsumowanie (główne wnioski z raportu)
- Należy rekomendować prace nad upraszczaniem nadmiernie biurokratycznych procedur;
- Należy podtrzymywać wysokojakościowe kursy językowe, być może rozwijając je z czasem w kursy kładące nacisk na poznawanie zwrotów i słownictwa związanego z daną działalnością zawodową migrantek z Ukrainy;
- Warto włączać migrantki do działań prospołecznych na rzecz innych osób potrzebujących;
- Warto tworzyć programy, również z wykorzystaniem nowych technologii, wspierające migrantki w odzyskiwaniu równowagi psychicznej. Należy jednocześnie położyć nacisk na dostępność usług interpretatorów w psychologicznej praktyce klinicznej.
Jak prowadzone były badania?
Wykorzystując ilościowe i jakościowe metody badawcze, określono czynniki hamujące oraz czynniki wspierające przedsiębiorczość migrantek. W raporcie zaprezentowane są zarówno wyniki dotyczące subiektywnie postrzeganych barier i czynników wsparcia eksplorowanych za pomocą jakościowych metod badawczych, jak i wyniki oparte na metodach ilościowych, pochodzące z dużej próby, mówiące o związku wspomnianych czynników z krokami podejmowanymi w celu usamodzielnienia się i dążenia do przedsiębiorczości
W skład zespołu badawczego pracującego nad raportem weszły naukowczynie z naszej uczelni: prof. Katarzyna Byrka oraz prof. Justyna Ziółkowska, a także z dr Olha Maliarchuk z Kijowskiego Narodowego Uniwersytet Ekonomicznego. W projekt włączyli się również studenci i studentki Wydziału Psychologii we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS: Anna Szołomycka, Jakub Michalik i Kacper Sawicki.
Zobacz zdjęcia z konferencji, podczas której przedstawione zostały wnioski z badań:
Całość projektu prowadzona była pod nadzorem i za zgodą Wydziałowej Komisji Etyki ds. Badań (NR ZGODY 05/P/06/2022).
Zobacz inne aktualności
